Wat is PCOS? De betekenis, symptomen, oorzaak & behandeling! (2024)

Wat is PCOS? PCOS is de meest voorkomende hormonale aandoening bij vrouwen in de vruchtbare periode. Ongeveer 5-10% van de vrouwen heeft PCOS symptomen. Dit zijn vervelende klachten zoals: vruchtbaarheidsproblemen, overbeharing, vermoeidheid, depressie, acne en een schommelende bloedsuikerspiegel.

Wat is PCOS nu precies, wat zijn de oorzaken en wat kun je eraan doen? Dat lees je allemaal in dit artikel.

Wat is PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom)?

Je hebt de term misschien al vaker gehoord, maar wat is PCOS nou eigenlijk? PCOS is de afkorting van Polycysteus Ovarium Syndroom. Een aandoening waarbij er te veel vochtblaasjes (cysten) in de eierstokken zitten. De betekenis van Polycysteus Ovarium Syndroom is:

Poly: meerdere/veel
Cysteus: vochtblaasjes (cysten)
Ovarium: eierstokken
Syndroom: een verzameling van symptomen

De letterlijke betekenis van PCOS is dus dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten) in de eierstok (ovarium) aanwezig zijn. Syndroom betekent een verzameling van symptomen, maar geen ziekte. Ik hoop dat deze uitleg op de vraag ‘wat is PCOS’ duidelijk voor je is.

Wat gaat er fout in het lichaam bij vrouwen met het PCOS syndroom?

De vochtblaasjes in de eierstokken groeien en rijpen niet goed door bij vrouwen met PCOS. Normaal gesproken komen na iedere menstruatie een aantal eiblaasjes (ook wel follikels genoemd) tot ontwikkeling. Eén van deze follikels ontwikkelt zich verder tot een rijp eitje waarna de eisprong (ovulatie) plaatsvindt.

Bij vrouwen met PCOS worden er meerdere eiblaasjes gevormd die moeilijk of niet tot een eisprong lijden. Die onderontwikkelde eiblaasjes worden ‘cysten’ genoemd. Er wordt dus geen rijp eitje gevormd, waardoor er ook geen eisprong kan plaatsvinden. Met als gevolg dat vrouwen niet of moeilijk zwanger kunnen worden en minder vruchtbaar zijn.

Wat is PCOS – Polycysteus Ovarium Syndroom

Hoe wordt de diagnose PCOS gesteld?

De diagnose PCOS kan door zowel bloedonderzoek als echoscopisch onderzoek worden gesteld.

Bloedonderzoek

Er zijn verschillende soorten hormonen die een rol spelen bij PCOS: FSH, LH, testosteron, oestrogeen en progesteron. Bij bloedonderzoek wordt er vooral gelet op de verhouding tussen FSH en LH en de hoogte van het testosterongehalte.

Echoscopisch onderzoek

Om te onderzoeken of er cysten op de eierstokken zitten wordt er een inwendige echo gemaakt. Als er meer dan 12 cysten te zien zijn op de eierstokken spreken we van een PCOS diagnose.

Hoe weet je of je PCOS hebt?

Je krijgt de PCOS diagnose als er minstens twee van de volgende drie symptomenaanwezig zijn:

Onregelmatige, weinig of geen menstruaties: Er zijn minder dan acht menstruaties per jaar of de menstruatie blijft geheel uit. Wat wil zeggen dat je minder vaak of geen eisprong hebt.
Er is een verhoogde waarde van het hormoon testosteron en/of verschijnselen die passen bij een verhoogde waarde van testosteron, zoals acne of overbeharing.
Er worden bij een vagin*le echoscopie meer dan 12 cysten (eiblaasjes) gevonden in één of beide eierstokken.

Wat zijn de PCOS symptomen?

Nu je weet wat PCOS is, wil je vast ook weten wat de symptomen van PCOS zijn? De PCOS symptomen verschillen heel erg per vrouw en per leeftijd. Niet elke vrouw heeft last van dezelfde PCOS klachten.

De PCOS klachten worden namelijk ook beïnvloed door diverse factoren. Denk bijvoorbeeld aan leefstijl, voeding, stress en medicatie. De ene vrouw heeft last van vermoeidheid terwijl een ander last heeft van klachten als acne en overbeharing. Daarom is het lijstje hieronder met PCOS klachten en symptomen ook vrij lang.

Dit zijn de meest voorkomende PCOS symptomen en klachten:

PCOS oorzaken

Men weet helaas nog steeds niet exact wat de oorzaak van PCOS is. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor het ontstaan van PCOS syndroom. Doordat er meerdere hormonen uit balans kunnen zijn, kunnen er dus ook meerdere oorzaken zijn.

1. Insulineresistentie

De meest genoemde PCOS oorzaak is insulineresistentie. Zo’n 90% van de vrouwen met PCOS is insulineresistent. Insuline is een hormoon betrokken bij de regulatie van de bloedsuikerspiegel. Als je lichaam insulineresistent is dan werken de receptoren voor insuline niet goed meer. De cellen zijn dan als het ware ongevoelig voor insuline. Hierdoor maakt het lichaam een grotere hoeveelheid insuline aan.

Het gevolg aan te veel insuline in de bloedbaan stimuleert het hormoon LH, waardoor er te veel testosteron wordt geproduceerd. Meer testosteron zorgt er dan voor dat er bij vrouwen met PCOS meer acne, lichaamsbeharing en haaruitval ontstaat. Een teveel aan testosteron blokkeert daarnaast ook de eisprong.

2. Erfelijkheid en overgewicht

Erfelijkheid kan ook een rol spelen bij het ontstaan van PCOS. Als er bijvoorbeeld genetisch meer aanleg is voor overgewicht binnen een familie, dan zie je dat het vaker voorkomt. Uit onderzoeken is namelijk gebleken dat 80% van de vrouwen met PCOS overgewicht heeft.

3. Stress

Veel stress kan ook een oorzaak zijn van PCOS. Wanneer je lichaam stress ervaart wordt het hormoon cortisol aangemaakt. Een te hoog cortisolniveau heeft effect op je hormoonbalans en je vruchtbaarheid. Daarnaast vergroot stress ook de kans op insulineresistentie.

Als er te veel cortisol in het bloed aanwezig is, is er sprake van een hoger insuline niveau. Te veel insuline zorgt er dan weer voor dat je cellen ongevoeliger voor insuline worden en uiteindelijk insuline resistent. Wat het startpunt kan zijn van het ontstaan van het Polycysteus Ovarium Syndroom.

Risico’s op de lange termijn

Het PCOS syndroom heeft ook verschillende risico’s en gevolgen op de lange termijn. Op de lange termijn kan het Polycysteus Ovarium Syndroom zorgen voor diabetes type 2. De kans om dit te krijgen is zeven keer zo hoog als normaal.

Daarnaast is de kans op hart- en vaatziekten ook groter, voornamelijk een hoge bloeddruk. Tot slot is de kans op baarmoederkanker groter. Deze gevolgen treden het vaakst op bij vrouwen met overgewicht of bij vrouwen na de overgang.

PCOS behandeling

Nu je antwoord hebt gekregen op de vraag ‘wat is PCOS’, gaan we in op de behandelmogelijkheden. Wat kun je doen tegen PCOS? Over de juiste PCOS behandeling lopen de meningen nog uiteen. Het advies dat de meeste artsen geven is de anticonceptiepil blijven slikken, of daarmee starten. Afvallen is nog iets dat vaak wordt aangeraden.

Wist je dat je zelf ook veel kunt doen om van je klachten af te komen of ze te verminderen? De ‘alternatieve ofwel natuurlijke’ PCOS behandelingen en tips zijn minder gericht op symptoombestrijding.

De onderstaande tips zijn meer gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaken. Om zo de gevolgen op de lange termijn te voorkomen of verminderen. Ontdek zelf welke PCOS behandeling het beste bij jou past!

Behandeling (regulier)

De onderstaande reguliere PCOS behandelingen worden vaak door artsen/gynaecologen toegepast of aangeraden:

Anticonceptiepil

Het slikken van een anticonceptiepil wordt vaak aangeraden bij vrouwen die op dat moment geen kinderwens hebben. De anticonceptiepil moet zorgen voor geregelde menstruaties en voor afname van het mannelijk hormoon in het bloed. Dit is de meest aangeraden PCOS behandeling door artsen/gynaecologen, maar niet iedere vrouw voelt zich hier goed bij. Daarnaast zijn er ook vrouwen waarbij de menstruatie zelfs met de anticonceptiepil niet op gang komt.

Progestageen

Het medicijn progestageen wordt ook regelmatig voorgeschreven. Hiermee wordt eens in de drie maanden een bloeding opgewekt met een medicijn waar progesteron in zit. Dit is dus een soort nagebootste/kunstmatige menstruatiebloeding.

Afvallen

Bij overgewicht wordt altijd aangeraden om af te vallen. Bij een deel van de vrouwen komt de cyclus weer op gang wanneer zij afvallen. Echter heeft ook een groot deel van de vrouwen helemaal geen overgewicht en is afvallen dus helemaal niet nodig.

Bij een zwangerschapswens

Bij een zwangerschapswens wordt er vaak als eerst een medicijn geadviseerd als PCOS behandeling. Het medicijn clomifeencitraat wordt dan voorgeschreven om de cyclus en eisprong op te wekken. Ongeveer 80% van de vrouwen krijgt bij behandeling met dit medicijn een eisprong. Ruim de helft van de vrouwen wordt vervolgens zwanger.

Indien dit niet lijdt tot het gewenste resultaat is er de optie van hormooninjecties met een follikelstimulerend hormoon (FSH). Deze injecties wekken de eicelgroei op.

In sommige gevallen wordt er een kijkoperatie geadviseerd waarbij er in de eierstokken een aantal gaatjes gebrand worden. Daardoor verandert de aanmaak van de hormonen in de eierstokken en kan de eisprong plaatsvinden.

Behandeling ‘natuurlijk/alternatief’

Er zijn ook mogelijkheden om PCOS natuurlijk te behandelen, door middel van voeding en leefstijl. De belangrijkste ‘alternatieve of natuurlijke’ behandeling tips zijn gericht op het tegengaan van insuline-resistentie.

Deze tips helpen tegen insulineresistentie:

Vermijd geraffineerde suikers en koolhydraten en vervang deze door langzamere koolhydraten (zoete aardappel, peulvruchten, zilvervliesrijst).
Verminder koolhydraatrijk voedsel en zorg voor eiwit- en vetrijke recepten. Dit zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel stabiel blijft en je langer verzadigd bent.
Eet geen bewerkte voedingsmiddelen, lightproducten en pure vruchtensappen.
Eet meer vezels in de vorm van groenten en fruit.
Drink geen koffie voor je ontbijt maar altijd bij een maaltijd.
Zorg voor voldoende beweging. Krachttraining helpt het tegengaan van insuline resistentie. Daarnaast zorgt beweging voor meer energie, waardoor eventuele vermoeidheid afneemt.
Stop met roken indien je rookt.
Verminder je stresshormoon met deze 8 tips om je cortisol te verlagen.
Voeg kaneel toe aan je voedingspatroon, want kaneel verlaagt je bloedsuikerspiegel.

Meer tips voor een alternatieve/natuurlijke PCOS behandeling:

Voeg dagelijks een eetlepel lijnzaad toe aan het dieet. Lijnzaad bevat een eiwit dat zorgt voor de verhoging van SHBG: dit transporteiwit bindt testosteron. Daardoor kan kaalheid, acne en lichaamsbeharing verminderen.
Eet niet meer de hele dag door, maar beperk je tot drie/vier maaltijden.
Kies zoveel mogelijk natuurlijke cosmetica en verzorgingsproducten.
Zorg voor voldoende slaap (7-8 uur) per nacht, om vermoeidheid te verminderen. Val je moeilijk in slaap? Een Flowee spijkermat kan je helpen om rustig te worden, zodat je makkelijker in slaap valt.
Maak gebruik van een waterfilterkan of waterfilterfles.
Beweeg voldoende (krachttraining verbetert je insulinehuishouding). Sport niet langer dan 1 uur per keer en kies voor korte en intensieve trainingen. Beweeg ook regelmatig nuchter, dit helpt bij insuline-resistentie.
Eet dagelijks voldoende groenten per dag (+- 500 gram).
Voeg wekelijks gezonde vetten toe aan het menu, zoals: avocado, noten en vette vis.
Vermijd chronische stress en zorg ervoor dat je voldoende ontspant. In onze ‘Help je hormonen shop’ vind je allerlei manieren van yoga, meditatie en ademhalingsoefeningen die je helpen te ontspannen.
Deze supplementen kunnen helpen bij PCOS: Vitamine D3, D-chiro-inositol (DCI), Omega 3, Vitamine B-complex, Monnikspeper (Vitex Agnus Castus), DIM, Curcuma, Chroom (bij insuline-resistentie).

Ik hoop dat je een duidelijk antwoord hebt gekregen op de vraag ‘wat is PCOS’. Nu weet je de betekenis, symptomen, klachten, oorzaak en behandeling mogelijkheden.

Vermoed je dat jij misschien ook het Polycysteus Ovarium Syndroom hebt? Bezoek je huisarts en vraag om een afspraak bij een gynaecoloog voor een echo en/of een bloedonderzoek!